Hoe kijkt een bij?
Met onze ogen kunnen we heel veel zien. Veraf, van dichtbij, in kleur en ook aardig rondom ons heen. Maar we zien ook heel veel niet. Als je met andere ogen naar de wereld kijkt, ziet die er echt totaal anders uit. Zoals met de ogen van een bij. Bijen zien een ander soort licht dan wij. Namelijk ultraviolet licht. En dat is zeg maar een onwijs paars licht. Tenminste, dat denk ik, want ik kan het met mijn ogen niet zien. Zonlicht bestaat uit lichtstralen van allerlei verschillende golflengtes en bij elke golflengte hoort een kleur. Bij een korte golflengte wordt de kleur paars, bij een iets langere, blauw, groen, geel, oranje en rood. Dit kunnen wij mensen allemaal waarnemen, maar er bestaat ook licht met een nog kortere golflengte en dat zit hier zo. Eigenlijk nog iets meer links van dat paars. Ultraviolet licht noem je dat. We kunnen het wel voelen trouwens. Bijvoorbeeld als je te lang in de zon zit, dan zorgt dat ultraviolet ervoor dat je verbrandt. En de bijen? Die kunnen het dus wel zien. Maar wat hebben die daar dan aan? Casper, jij weet het antwoord. Ja. Een bij ziet kleuren die voor de bij belangrijk zijn. En plantjes maken daar gebruik van door bloemen te maken die kleuren reflecteren die bijen en andere insecten heel goed zien. Ja, een soort samenwerking tussen de bloem en de bijen. Precies, want de bloem is afhankelijk van insecten voor zijn voortplanting. Deze ken je wel. Ja ja, een gewone paardenbloem, toch? Precies. Nou, als we daar een kleurenfoto van maken, zien we dit. Zien we mooie gele paardenbloem. Nog steeds een gele paardenbloem. Als we nou van dezelfde bloem een foto maken met een camera die ultraviolet kan zien dan zien we dit. De bloemblaadjes aan de rand die reflecteren ultraviolet en het hart van de bloem doet dat niet. Ja, het is echt een soort dartboard, lijkt het wel. Ja klopt. We noemen dat een bullseyepatroon. Daar is het stuifmeel en de nectar. En zijn er nog meer bloemen met dit soort patronen? Ja, bijvoorbeeld de boterbloem heeft dit ook heel sterk. Is geel voor ons, maar bijvoorbeeld een klaproos, ja die is rood. Maar bijen zien geen rood. Heel even checken want dit is wat een bij ziet. Precies. En geel dus wel, dus een paardenbloem ziet hij dan nog wel, maar rood staat er niet tussen. Nee, precies. Dus de klaproos in Europa heeft zich daaraan aangepast door ook ultraviolet te reflecteren. Zo is hij ook voor de bijen hier heel goed te zien. Dankzij ultraviolet licht mist een bij dus nooit zijn doel. Ja ja, ik ben geen bij he?