Waarom zijn sommige mensen bang voor een prik?

Eén derde van alle mensen is er bang voor. Je kan er zelfs van gaan zweten, misselijk worden of flauwvallen. Waar ik het over heb? Over een prik. Nou moet ik vandaag mijn bloed laten afnemen. Nou ben ik niet doodsbang voor naalden, maar ja, echt prettig vind ik het ook niet. En daarom moest ik denken: wat nou als je prikangst hebt? Waar komt die angst voor een naald of voor die prik nou vandaan? En wat kun je eraan doen? Een prik is eigenlijk zo gezet, doet niet eens zoveel pijn, maar toch zien mensen er vaak als een berg tegenop. Het is alsof er een soort alarm afgaat in je hoofd zodra je een naald ziet. Of eigenlijk gaat het alarm al eerder af, als je in de wachtkamer zit te wachten en alleen al aan die naald denkt. Je lichaam begint te reageren. Je hartslag gaat omhoog, je ademhaling versnelt en je kan beginnen te zweten. Ik heb het ook bloedheet. Hierdoor krijg je een gevoel van onrust en onveiligheid. En doordat die gevoelens weer worden teruggekoppeld naar de hersenen, gaat het alarm alleen nog maar harder af. Kortom, je lichaam krijgt het signaal dat het in gevaar is, terwijl dat in werkelijkheid natuurlijk helemaal niet zo is. Integendeel. De dokter wil je juist helpen. Mevrouw Cleven? Ja. Nou, daar gaat ie. Zou je je mouw even omhoog willen doen? Ja, zeker. Zet ik er even een band om. Nou, daar komt ie. Ok, daar gaat ie. Ik kijk effe de andere kant op. Zo, als je deze even voor mij wil vasthouden. Ja. Oh, dat was het al? Ja. Oh. Nou, dat viel me alles mee. En wat doe je dan als mensen hier echt heel veel angst hebben? Meestal hou ik dan een gesprek met degene die geprikt wordt om diegene af te leiden. Dat wil wel eens helpen, maar het komt ook wel eens voor dat mensen zonder prikken de kamer verlaten. Dus dan zijn mensen toch echt zo bang dat het gewoon niet lukt. Ja. Ja. Maar zijn er wel manieren om van die prikangst af te komen? Dat is mijn volgende stop. Ik ga even kijken wat je kunt doen om je prikangst te verminderen. Dank je wel. Elisabeth, hoe komt het nou dat mensen zo bang zijn voor een prik? Het heeft te maken met dat wij bang zijn voor naalden, bloed en verwondingen. Je kan je voorstellen, je huid is een heel belangrijk beschermingsorgaan, dus eigenlijk willen we ervoor zorgen dat dit niet beschadigd raakt. Normaal gesproken als je bang bent of er dreigt gevaar, dan zorgen je hersens ervoor dat je klaar bent om actie te ondernemen, dat je gaat vechten of dat je gaat vluchten. Bij naalden lijkt het er juist op dat je lichaam denkt: oké, ik ga uit. Als ik niet hoef mee te maken wat er nu gebeurt met die naald, dan is dat wat minder vervelend. Maar jij hebt een oplossing gevonden, toch? Vertel. Ja, klopt. We zijn in ons onderzoek gaan kijken hoe we nou precies kunnen meten of iemand bang is of gaat zijn voor naalden. En we hebben ontdekt dat we dat kunnen zien aan je gezicht. Kijk. Dit is onze proefopstelling. Ik heb een hele stoere proefpersoon meegenomen. Dit is Arda. Hoi Arda. En ben je ook een beetje bang voor naalden? Ja. Ja. Ok, dan hebben we de juiste proefpersoon. Maar hoe gaan we deze proef dan uitvoeren? Nou kijk, we hebben een trucje waarmee we je hersenen kunnen laten geloven dat we echt prikken. Maar dat gaan we natuurlijk niet echt doen. Door met een kwastje over je echte arm te aaien en over een neparm. Oh, dat is een neparm. Dat had ik nog niet gezien. De hersenen van Arda denken nu: deze arm, die is van mij. Dus je houdt eigenlijk de hersenen een beetje voor de gek. Ja, precies. Dus wat we nu gaan doen is prikken in de neparm. Ok. Ok Arda, ben je er klaar voor? Daar gaat ie. Zo. Nou, ik vind het superstoer van je. Goed gedaan. Nu hebben we ondertussen gemeten met de warmtebeeldcamera wat we konden zien in jouw gezicht. Ja. Even kijken. Oh, daar ben je met een naald volgens mij. Daar komt ie aan. Even kijken wat ie doet. Spannend! Wat kunnen we aan Arda zien? Nou, één ding wat me meteen opvalt is dat z'n neus koud is en dat zien we heel vaak bij mensen die een beetje bang zijn. Want dit betekent koud. Geel is iets warmer, rood is lekker warm. Ja. Het valt me sowieso op dat ie stopt met ademen en dat ie ook heel weinig beweegt nu. Oh ja, want nu begint ie weer veel meer te bewegen. Nou ja, hij keek een beetje bangig. En zijn neus was en bleef koud. Dat zijn allemaal bij elkaar dus signalen dat je het toch een beetje spannend vindt, die prik. Maar nu heb je al deze informatie. Daar verhelp je die angst niet mee. Wij hebben ook uitgevonden dat je dit soort beelden al kan opnemen met een gewone camera, dus eentje die in je mobiel zit. En met die informatie hebben wij een game ontworpen die jou kan helpen om je prikangst te overwinnen. Oh, je gaat echt superhoog! Maar hoe kan een game er nou voor zorgen dat je van je prikangst afkomt? Wat het spelletje doet, het filmt je gezicht via de selfiecamera. En ook met zo'n camera kunnen we aan de hand van hele kleine kleurverschillen in je huid dezelfde warmtepatronen zien die we ook met die warmtebeeldcamera zagen. We hebben een extra element in dit spel toegevoegd. En dat is namelijk het weer. Daaraan kan je zien hoe het met je gaat. Als het goed met je gaat, dan schijnt de zon. Maar als je een beetje bang begint te worden, dan gaat het regenen. Ah, het is dus eigenlijk aan jou de taak om het zonnetje te laten schijnen. Oftewel rustig worden. Precies. En hiermee kun je je hersenen dus leren om te zorgen dat ze niet zo bang reageren op naalden. Ja.