Hoe werkt een vaccin?

Marjolein, jij hebt jaren gestudeerd op menselijke cellen en het afweersysteem. Maar een afweersysteem voorbereiden op een virusaanval, ja, hoe werkt dat? Dat zal ik zo eenvoudig mogelijk proberen uit te leggen. Oké. Hier heb ik een aantal virussen liggen. Dit is een onschuldig buikgriepvirus. Of een onschuldig verkoudheidsvirus. Maar er zit ook een hele vervelende bij. Het coronavirus. Dit zijn onze lichaamscellen. Daar zijn we helemaal uit opgebouwd. Dus onze huid, onze botten, ons bloed, onze ingewanden. Alles bestaat uit cellen en daar zijn er zo'n 30.000 miljard van. Wow! Nou, wat wil zo'n virus nou? Zo'n virus kan alleen maar voortbestaan in een cel. Dus het virus heeft maar één opdracht: ga zo'n cel binnen en vermenigvuldig je. Dus die cel wordt als het ware een virusfabriekje die virusdeeltjes gaat maken die dan ook weer in andere cellen komen en op die manier raast zo'n virus door je lichaam heen en word je ziek. Nou is zo'n cel niet helemaal dom, want die laat namelijk aan de buitenkant zien met welk virus ‘ie geïnfecteerd is. Oké. Gelukkig maar, want daarmee kan ons afweersysteem dat herkennen. Als je nou het virus al een keer eerder hebt gehad, zoals bijvoorbeeld bij een verkoudheidsvirus, dan staat er dus een heel leger klaar van afweercellen die dat kunnen herkennen en onschadelijk maken. Maar wat nou als het virus nieuw is? Zoals dit coronavirus. Dan kan het nog steeds in onze cellen gaan zitten, die cel laat nog steeds weten dat-ie daarmee geïnfecteerd is. In dit geval met een groen vlaggetje. Maar er zijn maar heel weinig afweercellen die dat herkennen. Dus het leger is gewoon te klein om dat virus snel uit de weg te ruimen. Oké, maar hoe kun je er dan voor zorgen dat het leger groot genoeg is voordat het virus de kans krijgt. Dat kun je doen door een nepvirus te maken, een vaccin. Dat lijkt heel erg op het coronavirus, maar je wordt er niet ziek van. En dat gebeurt nu in heel veel laboratoria. Oké, nou, tot nu toe snap ik het. Ik zou zeggen, op naar het laboratorium. Hier bij het Amsterdam UMC wordt onderzocht hoe ons afweersysteem nou precies werkt. En het leuke is, Marjolein werkt hier ook. Hee, Marjolein. Hallootjes. Mooi laboratorium. Dank je wel. Kijk, ik heb m'n legertjes afweercellen weer bij me. Nu is de hamvraag, hoe zorgen we ervoor dat dat groene legertje hier groot genoeg is? Dat kan ik uitleggen. Dit is de genetische code van het coronavirus. Dat is helemaal in kaart gebracht, dus we weten precies de eigenschappen. Hoe groot het is, dat het rond is. Hoe het de cel binnenkomt, hoe het zich vermeerdert in de cel. Maar ook dat het hele speciale uitsteeksels heeft, de corona-spikes. En als jij zegt spikes, dan bedoel je deze groene stekeltjes. Ja, die uitsteeksels. Nu kan je van die code alleen de code van die spikes losknippen en die kun je namaken. Maar dan moet je nog wel die code op de een of andere manier in onze cel krijgen om het afweersysteem te activeren. Dat kan op verschillende manieren. Eén van de manieren is dat je een soort taxi neemt. Je neemt een verkoudheidsvirus dat helemaal onschuldig is gemaakt. En daar stop je dan die code van die spikes in. Het verkoudheidsvirus kruipt de cellen in. Maar deze cel krijgt nu het vlaggetje van het coronavirus. Zonder dat je er ziek van wordt. Maar dat leger is nu nog steeds te klein. Ja, dat klopt. Maar nu gaat je lichaam heel snel allemaal hulptroepen aanmaken om in de aanval te gaan. En als dan het echte coronavirus komt, dan staat het hele leger klaar om in de aanval te gaan en dan heeft het vaccin het lichaam voorbereid op het virus. Het kan soms jaren duren voordat zo'n vaccin is ontwikkeld. Het is een enorme zoektocht naar zo'n virus precies werkt. En bij corona is dat eigenlijk best wel snel gegaan, want er zijn namelijk al een paar vaccins goedgekeurd. Maar nu moet iedereen die het wil hebben nog wel even worden gevaccineerd.